Met betrouwbare recepten en apparatuur van topkwaliteit kom je al een heel eind, maar als je weet hoe je kruiden het best kunt gebruiken, maakt dat een groot verschil. Kruiden en specerijen kunnen aan elk gerecht een unieke smaak geven.
In plaats van gefrustreerd of overweldigd te raken, is het zaak om plezier te ervaren met het proberen van verschillende kruiden! Zoals met de meeste dingen, is er een leercurve. We beloven je dat hoe vaker je kruiden en specerijen in je kookstijl integreert, hoe zelfverzekerder je je zult voelen. Voor je het weet, breng je je favoriete gerechten op smaak zonder erbij na te denken!
Kruiden, specerijen of planten?
Voor we beginnen is het allicht goed om e.e.a. goed te definiëren omdat hier vaak misverstanden over zijn.
Kruiden zijn afkomstig van het bladachtige deel van planten met niet-houtachtige stengels, zoals peterselie, rozemarijn, basilicum en oregano. Dergelijke kruiden kunnen vers of gedroogd worden verkocht en worden doorgaans in grotere hoeveelheden gebruikt dan specerijen.
Specerijen worden vaker gedroogd verkocht, in hun geheel of gemalen, en hebben doorgaans een sterkere smaak dan kruiden. Specerijen zijn afkomstig van de schors, knoppen, vruchten, wortels, zaden of stengels van verschillende planten of bomen. Voorbeelden van specerijen zijn: gember, kurkuma, kardemom, komijn en kaneel.
Naast deze gebruikelijke kruiden en specerijen zijn er ook planten die als groenten worden beschouwd, maar die vaak als kruid worden gebruikt. Knoflook, uien, selderij en chilipepers zijn enkele voorbeelden. Ongeacht hun classificatie zijn dit allemaal geweldige opties om voedsel op smaak te brengen.
Gember
Gemalen gember geeft een Aziatische flair aan dressings, gebakken groenten, marinades en roerbakgerechten. Gebruik het in ontbijtgranen, yoghurt, smoothies en brood. Je kunt gember vinden in gedroogde, gemalen, verse en gekonfijte vorm. Gember kan ook misselijkheid helpen verlichten.
Basilicum
Basilicum staat bekend als "de koning der kruiden" en is een hoofdbestanddeel van de mediterrane keuken (ook de Italiaanse en de Griekse). De peperige, muntachtige bladeren worden ook gebruikt in de Zuidoost-Aziatische keuken, zoals de Koreaanse en de Thaise.
Basilicum is gemakkelijk te kweken in de tuin of in een pot (en zelfs binnenshuis met het juiste licht). De smaak en het aroma zijn het best als het vers is, maar de gedroogde versie is een goede smaakmaker in sauzen.
Kurkuma
Kurkuma longa (Curcuma longa) is de gedroogde en tot poeder verwerkte wortelstok van een kruidachtige plant uit de gember familie. Kurkuma komt oorspronkelijk uit de natte, tropische gebieden van het Indiase subcontinent en Zuidoost-Azië.
Het heeft een warme, aardse smaak en geeft een heldere, gele tint aan andere voedingsmiddelen.
Kurkuma wordt veel gebruikt in de Aziatische, Indiase en Midden-Oosterse keuken. Het wordt vooral gebruikt in hartige gerechten en is een basisingrediënt in curry's, linzen, vlees, gemengd met noten en rozijnen, rijst, saladedressings en groenten.
Kurkuma geeft ook smaak aan mosterd en augurken, kruidige thee en is een hoofdingrediënt van het specerijenmengsel Ras el Hanout.
Kardemom
Kardemom is een tot de verbeelding sprekende specerij met een verleidelijk aroma. De heldergroene peulen verbergen zwarte parels van smaak die een breed scala aan gerechten verlevendigen. Het is een veelgebruikt ingrediënt in Indiase kruidenmengsels zoals curry's, vaak gemengd met dingen als komijn, koriander, gember, knoflook en kurkuma.
Kardemom wordt in het Midden-Oosten ook veel gebruikt om koffie op smaak te brengen en het komt vaak voor in Scandinavisch brood, koekjes en andere gebakken producten. Kardemom gaat goed samen met fruit, zowel in zoete als in hartige recepten. Kardemom en sinaasappel, bijvoorbeeld, in een glazuur voor vlees, of kardemom en perzik bij gebakken varkensvlees.
Zwarte peperkorrels
Zwarte peper is een van de meest veelzijdige en meest gebruikte specerijen ter wereld. Peperkorrels zijn de gedroogde bessen van de peperplant (piper nigrum), die oorspronkelijk uit Azië komt en in verschillende variëteiten verkrijgbaar is.
Dezelfde plant produceert ook witte en groene peperkorrels. Voor de beste smaak kies je altijd hele peperkorrels boven voorgemalen versies: de smaak van versgemalen of gebarsten peper maakt de kleine moeite van het bereiden meer dan waard. Zwarte peper kan bijna eindeloos worden gebruikt en voegt zowel warmte als dat extra beetje dimensie toe aan vele gerechten.
Het wordt eveneens gebruikt om te helpen bij de conservering. Een leuke bonus is dat de peperkorrels het een rokerige smaak geven. Probeer vlees te bedekken met gemalen peperkorrels of voeg het toe aan warme dranken zoals chai thee. Voeg het toe aan vers fruit voor een extra kick of meng het met andere specerijen voor een smaakversterkende mix.
Oregano
Met zijn stevige, robuuste smaak is oregano ideaal in gerechten die andere, even sterke of zure ingrediënten bevatten. Het zorgt voor die typerende smaak bij pizza of je favoriete spaghetti met gehaktballetjes. Het is zowel vers als gedroogd verkrijgbaar. Verse oregano heeft een mildere, meer delicate smaak.
Kaneel
Kaneel is super lekker en veelzijdig. Het wordt gebruikt in zowel zoete als hartige gerechten. De hele stengels of kaneelstokjes kunnen aan stoofpotten worden toegevoegd, worden gebruikt om curry’s en glühwein op smaak te brengen, en kunnen worden toegevoegd aan stoofgerechten met fruit en rijst (inclusief rijstpudding).
De karakteristieke smaak en het aroma van kaneel worden zowel afzonderlijk (kaneelbroodjes) als in combinatie met andere warme specerijen zoals kruidnagel, nootmuskaat en piment (in gebak, koekjes en fruitcrisps, brood, taarten, pudding en meer) gebruikt.
Probeer het ook eens in warme dranken zoals cider, glühwein, koffie, thee en cacao. Kaneel wordt veel gebruikt in kruidenmengsels voor hartige gerechten in de Aziatische, Midden-Oosterse en Noord-Afrikaanse keukens, bijvoorbeeld in tajines.
Komijn
Voeg aardse komijn toe aan een kip- of varkensgerecht en je hebt meteen een pittige Latijnse smaak. Probeer het in dips en sauzen, zwarte bonen salsa, taco vulling, en gebakken bonen. Komijn geeft ook een warme, geroosterde smaak aan zeevruchten, bloemkool, aardappelen, avocado's, tomaten, curry's en chili.
Rozemarijn
Rozemarijn heeft een dennenachtig aroma en een kenmerkende scherpe smaak. Het kan vers of gedroogd worden gebruikt. Rozemarijn is een ongelooflijk krachtig kruid en kan een gerecht gemakkelijk overweldigen als je er te veel van gebruikt. Het is het beste om te beginnen met het minimum dat in een recept wordt gevraagd en dit naar smaak aan te vullen.
Bedenk ook dat de rozemarijnsmaak sterker wordt naarmate een gerecht langer kookt, vooral als het veel vocht bevat. Rozemarijn kan overal in worden verwerkt, van vlees en kip tot groenten, soepen, gebak en zelfs cocktails. Rozemarijn kan worden gebruikt in marinade of stoofpotjes en kan worden verwerkt in een samengestelde boter die over het gerecht smelt.
Korianderzaad
De kleine, roombruine zaadjes van de korianderplant geven gerechten een warme, aromatische en licht citrusachtige smaak die totaal verschilt van verse korianderblaadjes.
Ze worden veel gebruikt in de Indiase keuken en komen ook voor in Aziatische, Midden-Oosterse en Mediterrane gerechten. Hoewel het verschil in smaak tussen gemalen en hele koriander genuanceerd is, werkt het poeder het beste om de smaak naadloos in deeg en beslag te verwerken, terwijl de textuur van hele of voorzichtig gekraakte zaden een goede aanvulling is op vleesrubben of specerijen zoals gremolata of chutney. De aangename maar subtiele smaak van koriander kan zoete en hartige gerechten van allerlei oorsprong verrijken, van gistdeeg en koekjes tot zuurkool.
Tip: bewaar specerijen op de juiste manier om versheid te behouden
Om het meeste aroma en de meeste smaak uit specerijen te halen, koop je ze idealiter in kleine hoeveelheden en gebruik je ze snel. Probeer, indien mogelijk, hele specerijen te malen in plaats van ze voorverpakt te kopen om de meeste smaak te krijgen. Je kunt ze fijnmalen met een vijzel en stamper of een elektrische koffiemolen. Bewaar hele en gemalen specerijen in luchtdichte potjes op een koele, donkere plaats, tot 6 maanden.
Conclusie
Specerijen kunnen nieuwe smaken en aroma's toevoegen aan je gerechten zonder toevoeging van vet, zout of calorieën. Experimenteer met de verschillende specerijen om te zien wat je het lekkerst vindt.